Oogarts Wendrix
Kijken naar een oogtest: door het brilglas is het scherp, errond is het wazig

Refractieafwijking

Er zit een afwijking op de breking van het licht. Daardoor komen de lichstralen niet mooi samen op het netvlies terecht.

Symptomen

Minder scherp zicht van dichtbij of veraf.

Behandeling

In eerste instantie kiest men voor een bril of contactlenzen.

Uitzicht op een stadje met zwarte vlekken aan de randen

Glaucoom

Schade aan de oogzenuw en zenuwvezels. De oorzaak van die schade is een te hoge druk in het oog.

Symptomen

Een verminderd gezichtsveld. Omdat dit niet bij het centrale zicht begint, duurt het vaak lang vooraleer deze aandoening opvalt.

Risicofactoren

  • Leeftijd. Het komt zelden voor onder 40 jaar.
  • Ras. Het komt vaker voor bij mensen met een donkere huidskleur.
  • Myopie (bijziendheid)
  • Diabetes
  • Familiale voorgeschiedenis

Behandeling

Meestal oogdruppels en/of een YAG iridotomie of LTP laserbehandeling. Als dit niet helpt, is een chirurgische ingreep aangewezen.

Wacht niet met testen. Elke vorm van zichtverlies door glaucoom is permanent. Onbehandeld kan dit op lange termijn tot blindheid leiden. Het is aangeraden om vanaf 40 jaar regelmatig te controleren.

Park met bomen, in het midden zit een wazige zwarte vlek

Maculadegeneratie

De macula, het meest centrale deel van het netvlies dat cruciaal is voor scherp zicht, takelt af.

Enerzijds is er de meest voorkomende droge vorm. Meestal evolueert deze traag. Op lange termijn kan dit bij sommigen het centraal zicht ernstig aantasten. Evolutie naar de natte vorm is mogelijk.

Anderzijds is er de nog gevaarlijkere natte vorm. Deze evolueert snel en leidt zonder tijdige behandeling meestal tot ernstig centraal zichtverlies.

Symptomen

Minder scherpte, vlekken of vervorming in het centrale zicht.

Risicofactoren

  • Leeftijd. Het is de belangrijkste oorzaak van ernstig zichtsverlies bij mensen ouder dan 55 jaar.
  • Familiale voorgeschiedenis
  • Hoge bloeddruk
  • Roken
  • Obesitas
  • Tekort aan bepaalde vitamines en mineralen

Behandeling

Voor de droge vorm is momenteel geen behandeling mogelijk. Een gezonde voeding en een rookstop is wel aangeraden. Het dieet kan eventueel aangevuld worden met voedings-supplementen speciaal ontwikkeld voor de ogen, voornamelijk vitamine B, C en E, zink, Omega 3 en vetzuren.

Voor de natte vorm is de intravitreale injectie met anti-VEGF de belangrijkste behandeling. Daarmee probeert men het centrale zicht te stabiliseren of opnieuw te verbeteren.

Soms kiest men voor een laserbehandeling. Er lopen ook onderzoeken naar nieuwe behandelingen met medicatie en genetische manipulatie.

Onderzoeken

Zowel een fluorescentie angiografie, waar we contrastfoto's van het netvlies maken met behulp van een intraveneuze inspuiting met fluoresceïne, als een OCT (Optical Coherence Tomography), waar we een scan maken om de macula in detail te analyseren, worden vaak gebruikt om maculadegeneratie te onderzoeken.

Tuin met bomen en struiken; aan de randen is het troebel, in het centrum scherp

Cataract

De ooglens, een helder en doorzichtig onderdeel van het oog, vertroebelt.

Symptomen

  • Minder scherp of wazig beeld, alsof je door mat glas kijkt
  • Grauwere kleuren
  • Lichtverstrooiing
  • Dubbele beelden
  • Verhoogde lichtgevoeligheid

Risicofactoren

  • Gevolg van natuurlijke veroudering
  • Kan aangeboren zijn
  • Na oogtrauma of oogoperatie
  • Infectie in het verleden
  • Inname van cortisone

Behandeling

Operatie. Na enkele jaren kan secundair cataract of nastaar optreden: een vertroebeling van het zakje waarin de lens zit. Dit kunnen we verhelpen met een YAG laserbehandeling.

Deel van de achterzijde van een persoon met glucosemonitor aan de bovenarm

Diabetische retinopathie

Diabetes zorgt vaak voor beschadigingen van bloedvaten ter hoogte van het netvlies.

Symptomen

Bij de zogenaamde niet-proliferatieve vorm zijn aanvankelijk weinig of geen symptomen. Bij de proliferatieve vorm kunnen door bloedingen slierten en vlekken in het gezichtsveld ontstaan.

Beide vormen kunnen verminderde gezichtsscherpte of vervormde beelden tot gevolg hebben door vochtophoping ter hoogte van de macula.

Complicaties

Onbehandeld kan dit leiden tot zichtverlies, glaucoom, cataract, glasvocht-bloedingen, netvliesloslating en zelfs blindheid.

Behandeling

Lasertherapie en intravitreale injecties met anti-VEGF. In vergevordede gevallen kan een operatie nodig zijn.

Onderzoeken

Zowel een fluorescentie angiografie, waar we contrastfoto's van het netvlies maken met behulp van een intraveneuze inspuiting met fluoresceïne, als een OCT (Optical Coherence Tomography), waar we een scan maken om de macula in detail te analyseren, worden vaak gebruikt om diabetische retinopathie te onderzoeken.

Jaarlijks onderzoek is aangeraden. Complicaties ten gevolge van diabetes evolueren snel.

Preventieve maatregelen—een gecontroleerde suikerspiegel en bloeddruk—kunnen veel problemen voorkomen.

Pipet met een druppeltje aan het uiteinde net boven een oog

Droge ogen

Een tekort aan traanvocht of de kwaliteit ervan.

Symptomen

Rode, vermoeide of pijnlijke ogen, een krassend of stekend gevoel, vaak knipperen of in de ogen wrijven.

Behandeling

Als er een aantoonbare oorzaak is, proberen we die te verhelpen. Mogelijke oorzaken zijn allergie, schildklierlijden, medicatie, blepharitis, oogchirurgie en omgevingsfactoren.

Anderzijds bestaat er een ganse waaier aan kunsttranen om de symptomen te verzachten.

Close-up van een oog met opgezwollen oogranden

Blefaritis

Haarzakjes en talgkliertjes in de ooglidrand zijn ontstoken.

Symptomen

Jeuk, irritatie, branderigheid, korrelig gevoel, vermoeide ogen.

Behandeling

Dagelijkse reinigingsprocedure die het aantal bacteriën aan de oogrlidrand vermindert. Vaak is het probleem chronisch en vereist bijgevolg een behandeling op lange termijn.

Lokaal warmte toepassen en ooglid-massage kunnen helpen. Soms is een kuur van antibiotica nodig.

Close-up van een oog met een rode bobbel aan het onderooglid

Chalazion

Een verstopt geraakt talgkliertje aan de ooglidrand.

Symptomen

Plotse, pijnlijke rode zwelling ter hoogte van de ooglidrand.

Behandeling

Warmte toepassen kan helpen. Meestal verdwijnt het met antibiotica of cortisone. Gebeurt dat niet, kan men het chirurgisch verwijderen.

Close-up van een waterig oog

Tranende ogen

Traanvloed ontstaat als gevolg van een ander probleem, bijvoorbeeld te hoge traanproductie als reactie op droge ogen, een foute positie van de oogleden of een vernauwde of verstopte traanafvoer.

Symptomen

Iedereen heeft wel eens last van tranende ogen, bijvoorbeeld in felle wind of als er vuil in het oog komt. Mensen met tranende ogen hebben dit vaak en zonder aanleiding.

Behandeling

Alles hangt af van de oorzaak van de tranende ogen. Als de fout ligt bij de traanpomp of het afvoersysteem, is een operatie nodig.

Close-up van een opengehouden oog met felle roodheid

Keratitis

Ontsteking van het hoornvlies, meestal door een bacterie. De oorzaak kan ook een virus (zoals herpes), schimmel of parasiet zijn.

Symptomen

Pijnlijke, rode, tranende ogen, lichtschuwheid, vermindering van het zicht.

Risicofactoren

  • Onzorgvuldig gebruik van contactlenzen
  • Trauma
  • Droge ogen
  • Verminderd afweersysteem

Behandeling

Meestal volstaat frequent toedienen van oogdruppels. Frequente controles zijn noodzakelijk om het verloop van de infectie op te volgen en de behandeling bij te sturen waar nodig.

Keratitis is een oogheelkundig noodgeval. Onbehandeld kan dit leiden tot zichtverlies.

Close-up van een oog van een oud persoon met overtollige huid, vooral aan het bovenooglid

Dermatochalasis

Een teveel aan huid in de bovenoogleden, vaak door een minder elastische huid door veroudering.

Symptomen

Beperking van het bovenste gezichtsveld, cosmetische problemen.

Behandeling

Eenvoudige ingreep met relatief snel herstel.

Close-up van een gezicht waarbij het bovenooglid aan een van de ogen lager hangt

Ptosis

De spier die het bovenooglid omhoog trekt functioneert niet goed, wat resulteert in een laaghangend bovenooglid.

Symptomen

Een kleinere opening van de ogen.

Risicofactoren

  • Natuurlijke veroudering
  • Contactlenzen
  • Eerdere oogontstekingen
  • Kan aangeboren zijn
  • Spierziekten zoals myasthenia gravis
  • Neurologische oorzaak

Behandeling

De oorzaak aanpakken. Soms is een operatie nodig.

Close-up van een oog waarbij het onderooglid naar buiten is gedraaid

Ectropion/Entropion

Een naar binnen of buiten gedraaid onderooglid.

Symptomen

Bij een naar buiten gedraaid ooglid is er geen goed contact met de rest van het oog, wat aanleiding kan geven tot een tranenvloed en vaak terugkerende oogontstekingen. Daarbij is het ook cosmetisch storend omdat men de binnenzijde van het ooglid ziet.

Een naar binnen draaiend ooglid kan leiden tot irritatie, pijn en beschadiging doordat de haartjes krassen tegen het hoornvlies.

Risicofactoren

Leeftijd is vaak de oorzaak: door veroudering verliezen huid en spieren hun kracht.

Behandeling

Operatie

Wazige blauwe hemel en wolken met subtiele kronkeltjes en puntjes op de voorgrond

Glasvochttroebelingen

Glasvocht is een heldere, gelei-achtige substantie tussen de lens en het netvlies. Zo'n 80% van het volume van het oog is glasvocht. Glasvocht-troebelingen zijn vezeltjes in het glasvocht die verklonteren.

Symptomen

Je ziet puntjes of sliertjes, vooral als je kijkt naar een heldere en felle achtergrond zoals een blauwe lucht of een wit scherm.

Risicofactoren

In de meeste gevallen is dit een natuurlijk gevolg van ouder worden.

Behandeling

In principe is behandeling niet nodig en zal je eraan wennen. Bij blijvende last is het mogelijk om ze operatief te verwijderen.

Bij een plotse forse toenname van deze troebelingen—zeker wanneer gecombineerd met lichtflitsen of een schaduw in het gezichtsveld—neem je best onmiddellijk contact op. Dit kan wijzen op een netvliesscheur of netvliesloslating.

Illustratie van de samenstelling van een oog met netvliesloslating

Netvliesscheur

Het netvlies is de binnenbekleding van de oogbol en bevat de lichtgevoelige cellen. Door glasvochtloslating of zelfs spontaan kan er een scheurtje in het netvlies ontstaan. Wanneer er door dat scheurtje vocht achter het netvlies komt, ontstaat er netvliesloslating.

Symptomen

  • Lichtflitsen
  • Glasvochttroebelingen
  • Schaduw of gordijn aan de rand van het zicht dat geleidelijk kan toenemen
  • Algemeen slecht zicht wanneer het centrale deel ook loskomt

Risicofactoren

  • Stomp trauma in het verleden
  • Sterke myopie (bijziendheid)
  • Glasvochtloslating
  • Na cataract operatie

Behandeling

Als er nog geen sprake is van netvliesloslating, dan voltstaan een laserbehandeling. Is dat wel het geval, dan is een chirurgische ingreep nodig.

Een tijdige diagnose is belangrijk om een operatie te voorkomen. Neem dus zo snel mogelijk contact op bij lichtflitsen, schaduw aan de rand van het zicht, of plotse toename van bewegende vliegjes.